Cumula-cula'o io Wa Ode Samiyra
Ta'u 1978
Da'apo rekamano
Laode Panuinta te Waode Sirinakamba io ana bule, ndopetama'awo. Laode Panuinta io kaaka te Waode Sirinakamba io andi. Cinando dapo tora-tora te isauri imaasiako'inda.
Saade wakutuu tama awondo ilako mekabua ika i tahi. Tama awondo isauri porumpi. Wakutuuno ibansule mekabua ikano inaa'o i pobumbuno raha, te hina icia'inda mau sade'ete bo ana awono.
Wakutuu nsuere anahako a'iso bendo pongkaa, hina idaa ikando, pociba'ako ndo'ontoho ika a'iso dai pobumbu, kando alao, nahina ito'ori'inda tama awondo kando pongkaa. Sabansuleno tama awondo iontoho ika ninaano a'iso ikaemo. Sabucuno ipecukanamo, “Inaio umalao ika ninaangku i wawono pobumbu a'iso?” Anahako a'iso ndopehapu hina ndo'po'ala. Ako tama awondo ito'orio, io indade umalao, kai amaraki'inda tama awondo, te bei basiako'inda i laro ngkeu.
Sabucuno a'iko saade wakutuu iwawai'indamo anahako a'iso i laro ngkeu bendo pohohalu buah malaka, i sawo'ano opicu tangke te opicu mbolonga, ri'asoamo ndopohohalu buah malaka. Sando teusoa i laro ngkeu rinope'inda a'iso ndopohalumo buah malaka. Itena'indamo anahako a'iso mohalu buah malaka, sabucuno inade iko'unimo i anahako a'iso, “Mipo'iamo ri'ai, ingkomiu mohohalu buah malaka, ungkude bekulakopo ri'asoa mohohalu keu bo kokombuno bangkanto.” Kua'iko tama awondo a'iso da'umakala'inda, ilausakomo bumansule i rahano.
Anahako a'iso kalihindo ndopo'onto buah malaka i ri'iso isauri ka'ompoleno. Nai lembahi a'iko anahako a'iso ndopontewaliakomo mo'upu buah malaka ompole. Kando pina'i minai lolono buah malaka, kando gora'ako tama awondo. Anahako a'iso ndokora umo'ai gumora'ako tama'awondo, ako bendo pohapai nahina ipolawani gorando anahako a'iso. Sando ponto'ori anahako a'iso tama awondo hinamo ida'a ri'iso, ndomopii larondo te ndopangka rounomo ndomemee i laro ngkeu a'iso.
Wakutuuno indade mangka, iko'unimo Laode Panuinta i andino, “Iseemo topangka rounomo keto kora mangka baraako hina totepikiri, ngkanaumpehano ka beto salamati.” Sai rongeo ka'oliwino kaakano a'iso, Waode Sirinakamba ipentaamo mangka.
Samatamalono, anahako a'iso ndomolikemo damo i maina bendo pocuri? Ahirino ndopoonemo i lolono buah malaka owose i laro ngkeu a'iso mocuri, iseeako ididiu'inda kadadi mosega. Ndopoonemo anahako a'iso i lolono buah malaka, te io buah malaka inupundo itonia ndobasiako i wita. Sando teuraa i lolono buah malaka a'iso, anahako a'iso ndopolohemo sawundo i sampano bo pebue'ando kando pocuri.
Wakutuuno indade mocuri, ndoteleumo saguluma bawu laro ngkeu i tontono pu'uno buah malaka pocuri'ando anahako itonia. Bawuhako a'iso ndokoramo mongkaa buah malaka binasiakondo anahako itonia. Ako wakutuuno bawuhako a'iso indade kumora mongkaa buah malaka, bawuhako a'iso ndopengara rope wawo, kando po'onto ndo'orua ana okidi indade mocuri.
Sabucuno bawuhako a'iso ndokoramo lumolonsopi anahako a'iso, kabilanga ndoleu'inda. Anahako a'iso ndokoramo umo'ai rounomo ndomemee bawuhako a'iso bei kaa'inda. Bawuhako a'iso ndokora lumolonsopi'inda, sampe anahako a'iso ijulumo kamemeendo, te io andi ipangkamo mokora.
Wakutuuno anahako a'iso indade kumora memee, ndopehawakiomo daho ndopowawa opicu mata seu ciniaakono cinando wakutuuno ndolingka. Anahako a'iso ndopikirimo bo hapa bara gunano seu winawando a'iso. Anahako a'iso ndopikiri, “Mentee seu a'ai bo ewanganto kei dumaa kadadi dumidiukita.”
Anahako a'iso ndopepu'umo mohalu akala, ngka'umpehano carano bendo pokopepateoako bawuhako a'iso. Akala inawando ndocuopako seu a'iso i larono buah malaka, kando cunanio i wita, kendo kaaho'ako bawuhako a'iso bendo mate. Ndoalaomo seundo kando uhupako i larono buah malaka kando cunanio i wita.
Sacuunano i wita buah malaka a'iso ndosapu'omo bawuhako a'iso kando kaaho bawu tume'alaio. Sate'usuno i ngangano kai munta'o, bawu a'iso iponamisi ngangano i'uhukio matano seu cinuopako i laro buah malaka itonia. Sabucuno bawu a'iso ipolai, ahirino bawu a'iso imate. Ngkanamo a'iso barakatino opicu matano seu itonia, opicuo bawuhako a'iso ndomate, te io anahako itonia ndosalamatimo hinamo ididiu'inda bawuhako a'iso.
Samatendo bawuhako a'iso, anahako itonia ndopina'imo, kando lingka. Ndolingkamo i laro ngkeu a'iso. Lingka'ando sa'ola-olai minai ri'iso, nai lembahi a'iko ndopo'awamo saade kampo io rahano kadi saade. Raha a'iso io rahano Wangkinamboro. I laro raha a'iso ndopo'onto daho bara-bara moiko. Daho temba, kabeloki, soronga, lemari, meja, kurusii, te sue-suereno. Pokono ndo'ontoho i laro raha a'iso ikahu saluwuo.
Anahako a'iso ndopempora i laro raha a'iso, inaio miano raha a'iso. Pociba'ako i laro raha a'iso hina idaa miano. Sabucuno anahako a'iso ndo'usumo i laro raha a'iso. I laro raha a'iso ndopo'onto daho kinaa i laro kuro. Ndokaahomo kinaa a'iso kando pembuni i laro lia i horino rahano Wangkinamboro a'iso.
Nai lembahi a'iko iteleumo Wangkinamboro kai parakisa'o rahano, pociba'ako io kinaano ipuramo ndokaaho anahako itonia. Wangkinamboro a'iso ito'orio io kumaaho kinaano io anahako itonia. Ito'orio duka anahako a'iso indade membuni i laro lia i horino rahano, tei namu-namu bei kaa'inda. Ko'unimo Wangkinamboro a'iso i laro wutono, “Minsikori'aku, kuto'orikomiu ingkomiu membuni i laro lia. Ku'aripo mongkaa, kaku pina'i kumaakomiu.”
Ako sa'arino mongkaa, Wangkinamboro a'iso nahinamo isida mina'i i lia kumaa'inda anahako a'iso, rounomo imewohi ea. Kadimo ipojanji, “Aripo kaku kaa'inda.” Sa'arino mongkaa, Wangkinamboro a'iso iko'unimo duka i laro wutono, “Beku ponahu gandu, kendo kaahopo duka anahako a'iso kinaangku a'ai, kadipo ka beku sida kumaa'inda.” Samotahano gandu ninahuno a'iso ibintaniomo duka rahano.
Sabucuno anahako membunino itonia ndopoonemo pendua kando pisilaa'o Wangkinamboro itonia, kua'iko hinamo ida'a i laro rahano a'iso. Anahako a'iso ndo'usumo duka i rahano Wangkinamboro tendo po'ontomo duka daho kinaa ninahuno. Anahako a'iso ndopongkaamo duka kinaano Wangkinamboro itonia. Sa'arindo mongkaa, torano ndoponaa'akono pandita, kando pina'i pendua membuni i laro lia i horino rahano Wangkinamboro itonia duka.
Nai lembahi a'iko iteleumo Wangkinamboro, iontoho kinaano kadimo samentongano. Wangkinamboro a'iso i'amaramo duka. Wakutuu a'iso anahako itonia ndomemeemo, Waode Sirinakamba ipangkamo. Ako kaakano isasi'o isee ipangka, rounomo baraako ironge'inda Wangkinamboro itonia.
Sabucuno Wangkinamboro a'iso ipongkaamo kinaa ngkoracu itonia. Anahako itonia ndoperorongeio Wangkinamboro damongkaa. Nai lembahi a'iko ndorongeomo Wangkinamboro a'iso dakonduu-nduu ke damo mohapai. Anahako a'iso tarondo Wangkinamboro a'iso da'umamara rounomo kinaano ndokaaho. Anahako a'iso ndiomemee.
Nai lembahi a'iko nduu-nduuno Wangkinamboro itonia hinamo ndorongeo. Anahako a'iso ndomemeemo. Taarondo anahako a'iso Wangkinamboro damo mocuri. Laode Panuinta ikuanimo andino, “Sikori'akumo ri'ai, beku poonepo misilaa'o Wangkinamboro a'ita.” Ako andino hina i'ehe, iko'unimo andino, “Daasisimo topoone oruakita te ungkude. Ke bei kaakita Wangkinamboro a'ita, tomateako oruakita. Ke kadio ingko'o mooneno, kai kaako Wangkinamboro a'iso, kadimo ungkude. Ipokanamo keu mateako ungkude beku matemo duka rounomo hinamo ida'a tumambani'aku pumikiri.”
Ndopoonemo anahako a'iso misilaa'o Wangkinamboro a'iso. Mangkaano Wanginamboro a'iso imatemo rounomo i'arimo mongkaa kinaa ngkoracu itonia.
Anahako a'iso ndopekaku bo bumasiako bangkeno Wangkinamboro a'iso, ako hinando poko'engka'o, rounomo imobea to'u. Ndototo'omo bangkeno Wangkinamboro a'iso kando naa'o i laro soronga, kando paso'o picu ntapi. Sa'arino a'iko, ndonaa'omo i wamba, kendo leuako monseewino bendo engka'omo pande ponseewihako. Sa'arino a'iko ndopoonemo i peano raha a'iso.
Nai lembahi a'iko samata malono ndoleumo pato pulu mia monseewi i raha a'iso bendo ponseewi. Ndopo'ontomo daho soronga i wamba a'iso kando alao kando polaisako. Komondaando ponseewihako a'iso ipo'ia i mbui, jumaga-jaga Wanginamboro baraako iteleusi'inda. Anahako itonia kadimo ndopoko'ehe'ehe'inda ponseewihako a'iso.
Wakutuuno i sala komondaando iko'unimo, “Keto pedawu deedeno, topedawu moi-moiko. Keto posala'ako mau salocu seu beto pekapopatemo.” Ndoko'unimo walihakondo samehano, “Ri'aimo topedawu.” Komondaando iko'unimo, “Iseepo, ri'asoapo rounomo baraako i'awakita Wangkinamboro ri'ai.” Sateusoando ri'asoa iama'ano, ndowungkahiomo.
Wakutuuno indade wumungkahi ntapi ngko'opicuno, sabucuno ndo'ontohomo rapano Wangkinamboro itonia matano dakowere-were. Sando onto a'iso ponseewihako a'iso ndotehingka kando polai sabaramo, hina ndoto'orio larondo, kando kora mojumpali pu'uno keu, kando pematelako saluwu-luwu'inda.
Sa'arino a'iko anahako itonia ndopina'imo i pada kando po'ia i raha a'iso. Laode Panuinta karajaano io lumako montemba rusa, Waode Sirinakamba karajaano io mohoru kae bo sawu.
Saade wakutuu ndoteleumo mia montembano rusa, bo sandataano kawi'ano Balamancugi. Wakutuu a'iso Balamancugi ipolaha duka. Wakutuu a'iso ndopo'awamo saade raha i laro ngkeu a'iso, tendo poronge suara kabilanga dangumee-ngee Balamancugi. Suara a'iso kua'iko io unino horuono Waode Sirinakamba.
Balamancugi ipontenamo walihakono bendo lako misilaa'o, ndope'alasaako momoni mondo'u. Ri'asoa ndo'ontoho kua'iko io randaa mokesa damohoru, te io unino horuono a'iso monona sadia ingee ngeeno Balamancugi. Ako kadipo ndoronge suarano Waode Sirinakamba miahako a'iso ndopematelako saluwu'inda. Balamancugi ilako duka misilaa'o te wakutuuno ironge suarano inade imatemo duka.
Nai lembahi iteleumo kaakano dumahu, i'onto'inda daho mia indade kototoro ri'iso. Ipecukanamo i andino, “Hapai ka hina uboboi'inda umusu i raha?” Ko'unimo andino, “Hina kuto'orio miahako a'iko kadipo ndoronge suarangku ndopematelakomo.” Ako kaakano i'onto'inda hinapo ndomate, kai boboi'inda umusu i raha.
Ipecukanamo i Balamancugi, “Hapai ka ingkomiu ri'ai?” Balamancugi ilawani, “Itonia kuporonge unino horuono andiu ingee ngeengku, teku ehe'eheo andiu a'iko, maupo ungkude a'ai beku kawimo.” Saporonge cula-culano a'iso, Laode Panuinta icukanamo andino mentee bei ehe kumawi te Balamancugi. Andino ilawani, “Maalingumo ingko'o, Kaaka.” Ndotarima'omo, rounomo kaakano ipatuju te Balamancugi.
Ndobansulemo i kampo ndoperonga te Waode Sirinakamba. Sateuruando i kampo, Balamancugi ipongkuanimo io miahako i kampo a'iso, hinamo bei kawi te cina i kampo a'iso. “Ungkude beku kawi te Waode Sirinakamba.”
Wakutuu a'iso ana bulehako itonia ndopo'ontomo mia damoriga keu, kando gora'akono. Ndocukana'omo mia a'iso, “Iseepo hina idumaa anau kau karaja wutou?” Mia a'iso ilawani hina i da'a. Sabucuno ndopo'ontomo duka samia cina damo'ala e'e, kando gora'akono, “Iseepo hina ida'a anamiu, kami po'ala wutomiu io e'e?” Cina a'iso ilawani “Daho anangku, ako ibasiako'inda tama awondo.” Anahako a'iso ndoto'orio, io tama te io cina itonia io mia owosendomo.
Sabucuno a'iko anahako a'iso ndocukana'omo pendua cina a'iso, “Iseepo hinamo minto'ori'inda tampando anamiu a'iko?” Cinano a'iso ilawani, “Ke naku hala ngkanamo ingkomiu a'ai tampando.” Sabucuno anahako a'iso ndolawanimo samononahano, “Io ingkaimo a'ai anamiu binasiakono tama awomai i laro ngkeu pia'aloano.” Sando poronge cula-culando a'iso sabucuno Laode Panuinta i hela'omo tama awono kai lelempe'o, kai pa'usu'o i laro karandano bebe, sampe kai pebaho'ako walakano karanda mobosi. Sa'arino a'iko ndobintaniomo samia-miano, anahako itonia te io cinando ndolingkamo.
Ahirino saade wakutuu Balamancugi te Waode Sirinakamba ndopakawi'indamo. Pepu'u wakutuu a'iko cinando imolihimo rounomo ndobaawamo pendua te anano.
Imembali mi'alao pdf. I larono pdf a'ai, io cula-cula a'ai ibinuri i larono otoluo pogau.
BACAHO
CULA-CULA
NSUERENO
