Apuno Rajaki

Cumula-cula'o io La Ode Umar M.

Kira-kira ta'u 1995

Da'apo rekamano


Cula-culano mompili bo apuno rajaki.

Jamani meri'ouno rajaki kadimo imantale kai kabosila i wawo wita. Bo kumaaho moiko manusia, moiko ka kadadi hinapo ndo'ompole. Bonopo ngineehako kinaa nsa'o kana owingkeu, kasitela, nahina ndokinolintei. Kinaa nsa'ohakomo a'ai mehohaluno, gaundo bendo kinaa pokana-kana. Ka bei pokonteleu'inda namu-namundo, tabeano  bei dumaa sagiu kinaa bo apuno rajaki. Apunomo rajaki bo kumalencu'inda. Ndo'agiakomo kando riso sabara giuno kinaa, bendo pompili bo apuno rajaki.

Saterisondo ndototoromo kando balibu. Inade Pae kadi totoro i tampu ntolo keu i bungku rere. Rouno dapo ola-olai i'ontomo Ondo te Bene ndopengkahaho. Namu-namundo kei poone tumotoro te rajaki ompole bendo saario, baraako isaki'i'inda korino. Mau ndoboboiho kinaa ompole moone lumibu nahina iehe. Kadi ilawani, "Moikonomo ri'ai ungkude rouno kukokori, baraako isaki'ikomiu."

Sando totoro ndolibumo saluwu'inda, itademo Ondo i tonga-tonga kai pogau, "Ka'umpehano sahinaahako, toterisomo saluwukita?" Ndolawani rajaki ompole, "Toterisomo saluwukita, nahinamo ida'a sinikorinto." Ipogaumo duka Ondo, "Ke hinamo ida'a sinikorinto sahinaahako, mirongeo saluwukita, mimpilimo ungkude bo apumiu. Ungkude a'ai kadimo mi'onto'aku, kumosega, kukojangku, ku'owose, kukogau, kumakida." Salapasino gauno itotoromo. Te sagiu rajaki balibu-libuno hina ida'a kumokusino.

Satotorono Ondo, itademo duka Bene kai patendepasa kana Ondo, "Miroronge saluwukita, mimpilimo ungkude bo apumiu. Mi'onto'aku, kukojangku, kumolori, ku'ondau, kukoriu, kumakida. Isee ida'a monsuerenakono, kadimo ungkude a'ai kumonaakono, lumaenga'akono, sumantaonga'akono." Salapasino gauno itotoromo Bene.

Satotorono Bene itademo Kasitela kai pecukana. Taeno Kasitela, "Ka'umpehano sahinaahako, tosaade'akomo Ondo bo apunto?" Ndolawani rajaki ompole, "Tomendeu." Ipecukana duka Kasitela, "Ka'umpehano sahinaahako,  tosaade'akomo Bene bo apunto?" Ndolawani duka, "Tomendeu," suarando indoo-ndoolonga i lamoa.

Ipecukana duka Kasitela, "Ke ngka'arumai inaio bo apunto?" Ndosaasa mperonga gumora indoo-ndoolonga i lamoa, "Lakori-kori i bungku rere." Ipogaumo duka Kasitela, "Ka'umpehano sahinaahako, tosaade'akomo Pae bo apunto?" "Tosaade'akomo," taendo. Ipecukana duka Kasitela, "Imononamo?" Ndolawani duka, "Imononamo." Ipecukana duka Kasitela, "Imoncindamo?" Ndolawani duka, "Imoncindamo."

Samoncindano Pae bo apuno rajaki, Ondo te Bene ndotademo, kando bansule tete mesango nahina. Satebungkundo Ondo te Bene, ndopina'imo umungkeo Pae, kai poone tumotoro i tonga-tonga, ndolausako mekenilimaakono. Sando ari saluwu'inda mekenilima, ipogaumo Pae, "Samononano ungkude nahina kukonaakono, hina kulaenga'akono, nahina kusantaonga'akono, beku membali apuno rajaki, rouno ku'okidi, kukokori, kumokahi. Bo kumonaakono, lumaenga'akono, sumantaonga'akono, tabeano io Ondo te Bene. Indade ndomosega, ndomokora, ndokojangku, te ndomakida. Mau ngka'arumai mintesolomo umengka'aku hina beku cunanio haejatimiu. Wowo a'ai imobea, ako keto pekalaha, pekanunu, mau tangke imadete. Mino'ili'akonto saluwukita be topokana-kana sinawono manusia. Ke bei pekonteleukita, bei sabucu te namu-manunto, tabeano larono sata'u, ise totewali saluwukita, topengkabolo tumewali, larono saade lipu manusia. Ke ta'u a'ai tewali Gandu te Kasitela rajaki nsuere i lipu inade a'iko, bomo sinawondo manusia riiko. I lipu nsuere mentee itewali Pae te Owingkeu. Malingu rajaki tumewali i lipu inade a'iko, bomo sinawondo manusia ri'iko. Ri'isomo ka beto pokana-kana minokokohada'akono manusia.” Moko ngkaa-ngkaa'ai rajaki ipengkabolomo tumewali larono sata'u.

Salapasino pogauno apuno rajaki ndobagaa-gaamo. Ondo te Bene ndobansule peri'ou sanahina ndopinili. Inade Ondo sateuraano i po'iahano kai petaa-taabulili, ipemeluako kamokolili kai pentaa. Kai pebangui ngkaa'iso kamolea larono nahina inengka membali apuno rajaki. Nahinamo iehe inade bei kaaho manusia. Tewalia moko ngkaa-ngkaa'ai, keto pongkaa Ondo tomolangu'akonomo. Pakulino ke tomolangu'ako Ondo topondo'u e'eno winolano pae.

Inade duka Bene sateuraano i po'iahano kai petotandapako i culino wacu. Imendeumo bei kaaho manusia ke nato mokule'akono. Imolelea'akomo larono nahina imembali apuno rajaki. Moko ngkaa-ngkaa'ai Bene hinamo i'ompole cumumbuno i kowitahano, kadimo i olotano wacu taka. Kei dumaa cumumbuno i kowitahano, isauri to'u ka'olarono, te hina i'owose ihino.

Icuncumo.


Imembali mi'alao pdf. I larono pdf a'ai, io cula-cula a'ai ibinuri i larono otoluo pogau.


BACAHO
CULA-CULA
NSUERENO


 

TEXT_Rajaki_(400x300).jpg